Zeanksatyna i luteina występują naturalnie w siatkówce oka, ale powinny być także dostarczane z zewnątrz wraz z pożywieniem. Podpowiadamy, w jakich produktach jest najwięcej tych substancji i czy warto je przyjmować w postaci suplementów diety, a także jaki preparat na wsparcie narządu wzroku wybrać.
Czym są luteina i zeaksantyna?
Zeaksantyna i luteina to organiczne związki chemiczne należące do ksantofili (karotenoidów), czyli pochodnych karotenów [1]. Obydwie substancje występują naturalnie w siatkówce oka, a ich największa koncentracja występuje w centralnym punkcie plamki żółtej. Zeaksantyna znajduje się również w soczewce oka. Luteina i jej bliźniaczy związek chemiczny – zeaksantyna – są obecne w wielu artykułach żywnościowych, zarówno w produktach roślinnych, jak i pochodzenia zwierzęcego.
Luteina i zeaksantyna – właściwości
Zeaksantyna i luteina mają szereg korzystnych dla organizmu właściwości [1]. Dzięki działaniu antyoksydacyjnemu zmniejszają ryzyko pojawienia się ujemnych skutków stresu oksydacyjnego. Zeaksantyna ma też właściwości zmniejszające negatywne konsekwencje ekspozycji na promieniowanie ultrafioletowe. Należy pamiętać, że promieniowanie UV przyczynia się do stresu oksydacyjnego, a pośrednio do uszkodzeń i zmian w strukturach oka.
Zeaksantyna ma też korzystny wpływ na zdrowie skóry i układu krążenia, opóźnia procesy starzenia i wspiera funkcje poznawcze [2]. Wykazuje powinowactwo do komórek nerwowych, stąd jej korzystny wpływ na procesy kognitywne. Obydwie te substancje (luteina i zeaksantyna) zmniejszają ryzyko chorób serca czy udaru mózgu.
Suplementy diety z luteiną i zeaksantyną
Ze względu na wzmocnione działanie zeaksantyny w obecności luteiny (i na odwrót) suplementy diety zwykle zawierają obydwa te składniki. Luteina jest też lepiej przyswajalna w postaci krystalicznej przez organizm niż luteina estryfikowana. Ważny jest również stosunek zeaksantyny do luteiny. Powinien on wynosić 1 do 5, tak samo jak w osoczu krwi. Suplementy diety powinny zawierać przykładowo 10 mg luteiny i 2 mg zeaksantyny.
Oprócz tego wskazane jest, by w ich składzie znajdowały się witaminy korzystne dla wzroku, cynk oraz kwasy omega-3 (DHA). Preparaty z luteiną i zeaksantyną przeznaczone są dla osób dorosłych jako uzupełnienie zbilansowanej diety.
Dieta dla zdrowych oczu – produkty z wysoką zawartością luteiny i zeaksantyny
Organizm ludzki do prawidłowego funkcjonowania potrzebuje witamin, składników mineralnych i substancji takich jak m.in. niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe omega oraz karotenoidów, zeaksantyny i luteiny. Podstawą jest zbilansowana dieta. Luteina i zeaksantyna występują przede wszystkim w zielonych liściach warzyw oraz w żółtych i pomarańczowych warzywach i owocach [3].
Naturalne źródła luteiny i zeaksantyny to m.in.:
- szpinak,
- jarmuż,
- kukurydza,
- dynia,
- brokuły,
- zielony groszek,
- cukinia,
- papryka czerwona i pomarańczowa,
- papaja,
- mango,
- kolendra,
- żółtko jaj.
Odpowiednio zbilansowana dieta bogata w luteinę i zeaksantynę to jedna z najlepszych rzeczy, jakie możemy zrobić dla naszego organizmu. Warto wiedzieć, że te związki chemiczne należące do karotenoidów rozpuszczają się w tłuszczach, więc będą lepiej przyswajalne przez nasz organizm w obecności np. oleju roślinnego.
Bibliografia:
- AGNIESZKA REWUCKA, JADWIGA HAMUŁKA, OCENA DOSTĘPNOŚCI ORAZ SKŁADU SUPLEMENTÓW DIETY ZAWIERAJĄCYCH KSANTOFILE – LUTEINĘ, ZEAKSANTYNĘ I ASTAKSANTYNĘ, ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 2020, 27, 3 (124), 87 – 99 .
- Nwachukwu I.D., Udenigwe C.C., Aluko R.E.: Lutein and zeaxanthin: Production technology, bioa-
vailability, mechanisms of action, visual function, and health claim status. Trends Food Sci. Tech-
, 2016, 49, 74-84. - Sulich A., Hamułka J., Nogal D.: Dietary sources of lutein in adults suffering eye disease (AMD/Cataracts). PZH, 2015, 66 (1), 55-60.
