Artykuł zaktualizowany w listopadzie 2023
Jest wiele rodzajów kropli do oczu, różne są też wskazania do ich stosowania. Krople do oczu przynoszą ulgę przy dolegliwościach takich jak zmęczone oczy, podrażnienie, zaczerwienienie czy uczucie piasku pod powiekami. Są również stosowane w leczeniu chorób oczu, w tym poważnych schorzeń okulistycznych, stanów zapalnych oka (infekcji oczu) oraz w celu złagodzenia objawów alergii. Wybór produktu leczniczego zależy od rodzaju problemów ze strony narządu wzroku i zawsze powinien być skonsultowany z lekarzem i poprzedzony odpowiednią diagnostyką. Jakie krople stosować przy suchości oczu, a jakie sprawdzą się przy objawach związanych z alergią? Podpowiadamy!
Sztuczne łzy – krople nawilżające do oczu
Mianem „sztucznych łez” określa się krople do oczu, których podstawowym zadaniem jest nawilżenie powierzchni oka i wzmocnienie działania naturalnego filmu łzowego. Są one zalecane do stosowania w zespole suchego oka [1], dolegliwości polegającej na produkcji niedostatecznej ilości filmu łzowego lub jego nieprawidłowym składzie. W takiej sytuacji dochodzi do przesuszenia powierzchni oka, a w konsekwencji do odczuwania dyskomfortu ze strony oczu, zwiększonego ryzyka infekcji oraz stopniowego pogarszania się jakości i ostrości widzenia.
Krople do oczu określane jako „sztuczne łzy” zawierają kwas hialuronowy (hialuronian sodu) o silnym działaniu nawilżającym. Aplikacja kropli do oczu tego rodzaju do worka spojówkowego (kącika oka) pomoże nawet przy bardzo nasilonych objawach zespołu suchego oka. Są one dostępne w aptece bez recepty i można używać ich zależnie od potrzeby, czyli stosować bez ograniczeń. Najlepiej jest wybrać krople do oczu, które nie zawierają substancji konserwujących. Zawierające konserwanty krople mogą powodować podrażnienia, dlatego nie są odpowiednie dla osób wrażliwych na te dodatki. Większość kropli do oczu po otwarciu można zatrzymać nie więcej niż 30 dni, są jednak dostępne takie preparaty, które można przechowywać nawet 90 dni.
Przy objawach alergii warto sięgnąć po krople do oczu z ektoiną i nawilżającym kwasem hialuronowym. Taki preparat tworzy na powierzchni oka dodatkową barierę ochronną, wzmacniając działanie filmu łzowego i chroniąc oczy przed działaniem alergenów.
Dlaczego prawidłowe nawilżenie oczu jest tak ważne?
Film łzowy obmywa powierzchnię oka za każdym razem, gdy mrugamy powiekami [2]. Niekiedy zdarza się, że nie robimy tego dostatecznie często – na przykład patrząc w ekran monitora czy prowadząc samochód (mamy wówczas wzrok skupiony na jednym punkcie).
W takiej sytuacji, a także wtedy, gdy nasz organizm produkuje zbyt mało filmu łzowego lub ma on nieprawidłowy skład, dochodzi do nadmiernego wysuszenia powierzchni oka. To niekorzystna, a nawet groźna dla naszych oczu sytuacja. Film łzowy nie tylko nawilża i oczyszcza powierzchnię oka, ale jest też niezbędny do tego, by zarówno ona, jak i rogówka były odpowiednio dotleniane i odżywione [3].
Kiedy łez jest zbyt mało, na powierzchni oka pozostają pyłki i inne zanieczyszczenia, które mogą powodować mikrouszkodzenia i blizny, co niekorzystnie wpływa na jakość widzenia. Zwiększa się też ryzyko infekcji bakteryjnych i wirusowych. Największym problemem jest jednak uszkodzenie rogówki, które może doprowadzić nawet do utraty wzroku.
Jak często stosować krople do oczu?
Wszystko zależy od rodzaju kropli do oczu i schorzenia, które mają leczyć. Zawsze należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą i zapoznać się z listą możliwych działań niepożądanych. W przypadku stosowania sztucznych łez nie obowiązują tak rygorystyczne zalecenia jak przy leczeniu stanów zapalnych. Nawilżające krople do oczu można stosować tak często, jak jest to potrzebne, by złagodzić dolegliwości i uczucie dyskomfortu. Zazwyczaj aplikuje się je 3 razy dziennie, po 1-2 krople do każdego oka. Bardzo ważne jest prawidłowe używanie kropli do oczu. Staraj się nie dotykać powierzchni oka końcówką dozownika – higiena to podstawa. Gdy chcemy aplikować krople do oczu, należy odchylić głowę do tyłu (siedząc lub stojąc) i zakraplać kroplę lub dwie do kącika oka tuż przy nosie. Można też dawkować krople na dolną powiekę lub do zewnętrznego kącika oka – w przypadku stosowania sztucznych łez nie ma to większego znaczenia. Po zapodaniu kropli warto pomrugać powiekami – dzięki temu preparat sztucznych łez zostanie rozprowadzony po powierzchni oka. Pomiędzy poszczególnymi aplikacjami należy zachować odstęp, ale stosowanie tych preparatów nie jest ograniczone tak jak np. w przypadku kropli do oczu zawierających antybiotyki.
Regularne stosowanie nawilżających kropli do oczu jest zalecane przy objawach zespołu suchego oka, a także profilaktycznie, m.in. dla osób pracujących przy komputerze, noszących soczewki kontaktowe, dla kobiet w okresie okołomenopauzalnym i osób muszących stosować niektóre leki, a także gdy często przebywamy w klimatyzowanych pomieszczeniach. Warto jest mieć je ze sobą również w czasie podróży.
Bibliografia:
- Karolina Janin i in., Zespół „suchego oka” — możliwości leczenia z wykorzystaniem autologicznych „sztucznych łez”, Journal of transfusion Medicine 2013, tom 6, nr 2, 60–65.
- Lens A., Nemeth S.C., Bedford J. K. Anatomia i fizjologia narządu wzroku. Misiuk-Hojło M. (red.), Górnicki Wydawnictwo Medyczne, Wrocław 2010.
- Mielczarek M. Zespół suchego oka, Medycyna Rodzinna 2005; 2: 51–56.
