Promieniowanie UV (promieniowanie ultrafioletowe) wywiera niekorzystny wpływ nie tylko na skórę. Nadmierna ekspozycja na promieniowanie słoneczne szkodzi także naszym oczom. Dowiedz się, jakie jest działanie promieni UV na soczewkę, rogówkę i inne struktury oka, jakie mogą być skutki promieniowania i jak chronić oczy przed szkodliwym wpływem promieni słońca.*
Światło słoneczne – niezbędne do życia, ale w nadmiarze niebezpieczne
Promienie Słońca docierające do powierzchni Ziemi sprawiają, że na naszej planecie może rozwijać się życie. Słoneczne światło warunkuje proces fotosyntezy w tkankach roślin oraz produkcję witaminy D3 w naszych organizmach.
Promieniowanie słoneczne to strumień fal elektromagnetycznych i cząstek elementarnych docierających ze Słońca na Ziemię. Ma 3 zakresy, w zależności od długości fali: promieniowanie podczerwone IR, które stanowi największą część promieniowania słonecznego, światło widzialne (Vis) oraz promieniowanie ultrafioletowe (UV), czyli fale elektromagnetyczne o długości od 100 do 400 nm.
To właśnie ten ostatni rodzaj promieniowania cieszy się złą sławą. Promienie UV sprawiają, że nasza skóra nabiera odcień opalenizny, ale powodują także szkodliwe zmiany na poziomie komórkowym, przyspieszając procesy starzenia i zwiększając ryzyko nowotworów [1].
Wyróżnia się promieniowanie UVA, UVB i UVC. Dwa pierwsze rodzaje są szkodliwe w nadmiarze, przy czym ilość promieni UVA, które mogą przenikać nawet przez szybę, nie zależy od pogody i pory roku. Promieniowanie UVC nawet w niewielkiej dawce uszkadza DNA, ale na szczęście nie przenika przez ściany i szyby, a jego ilość docierająca do Ziemi nie jest wielka.
Przed zgubnymi skutkami promieniowania UV chroni Ziemię i jej mieszkańców warstwa ozonowa, ale z uwagi na skutki uboczne postępu cywilizacyjnego jest ona coraz cieńsza.
Działanie promieniowania UV na narząd wzroku
Zarówno nadmierna ekspozycja oczu na promieniowanie UVA, jak i UVB, może być szkodliwa dla tkanek oka, choć dokładny wpływ promieni słonecznych na narząd wzroku nadal jest przedmiotem badań naukowych. Potwierdzają one, że nadmierna absorpcja promieniowania może powodować niekorzystne zmiany zwłaszcza w siatkówce i soczewce oka oraz plamce żółtej [1]. Przyspiesza też procesy starzenia się struktur oka, dodatkowo pogarszając zdolność soczewki do ochrony fotoreceptorów siatkówki przed promieniowaniem UV, która w naturalny sposób obniża się w starszym wieku.
Nadmierna ilość promieniowania słonecznego sprawia, że uruchamiają się mechanizmy obronne takie jak mrużenie oczu. Jeśli dawka jest naprawdę duża, może dojść do ich podrażnienia, zapalenia spojówek, a nawet do uszkodzenia wzroku. Zazwyczaj jednak oczy reagują łzawieniem i zaczerwienieniem.
Jeśli ekspozycja na silne światło słoneczne powtarza się, może zwiększyć się ryzyko rozwoju zespołu suchego oka, który nieleczony może prowadzić do poważnych uszkodzeń w obrębie oka [2]. Mówiąc o wpływie promieniowania UV na oczy, nie sposób nie wspomnieć również o zwiększonym ryzyku zachorowania na czerniaka, który może umiejscowić się także w gałce ocznej.
Jak chronić nasze oczy przed szkodliwym promieniowaniem?
Szkodliwe działanie promieniowania na wzrok można ograniczyć, nosząc okulary przeciwsłoneczne z filtrem UV. Przy wyborze należy zwrócić uwagę na procent blokowanego promieniowania UV – najlepszy jest filtr UV w okularach 400.
Okulary zapewniające dobrą ochronę oczu na promieniowanie UV powinny również mieć powłokę antyrefleksyjną i filtr polaryzacyjny, które chronią przed odbiciami (odblaskami). Jeśli nosimy okulary korekcyjne, warto zastosować specjalne nakładki na szkła. Dostępne są też soczewki kontaktowe z filtrem UV.
Ochrona oczu przed UV – nawilżające krople do oczu
Nawilżające krople do oczu nie zmniejszą wprawdzie ilości słonecznego światła docierającego do oka, ale są zalecane przy ekspozycji na promieniowanie UV choćby z tego względu, że wspomagają ochronne działanie filmu łzowego, który nawilża i dotlenia powierzchnię oka.
Przy nadwrażliwości na światło i problemach z alergicznymi objawami ze strony oczu warto wybrać krople do oczu z ektoiną i kwasem hialuronowym, na przykład Ektin**. Utworzą one na powierzchni oka tarczę ochronną, zabezpieczając ją przed wysychaniem i drażniącym działaniem pyłów i alergenów.
Przewidziane zastosowanie wyrobu medycznego Ektin to leczenie i zapobieganie objawom sezonowego i całorocznego alergicznego zapalenia spojówek wywoływanym przez np. pyłki, roztocza, sierść zwierząt lub pleśń. Ektin skutecznie zmniejsza swędzenie, podrażnienie, zaczerwienienie lub łzawienie oczu; ponadto, nawilżenie oczu przyczyni się do zmniejszenia dolegliwości.
Nawilżające krople do oczu (tzw. sztuczne łzy) są rekomendowane przez Polskie Towarzystwo Okulistyczne w objawowym leczeniu zespołu suchego oka [3], można także stosować je profilaktycznie.
Bibliografia:
- Czajkowski, R. Grabowski,Wpływ promieniowania ultrafioletowego na oczy i otaczającą je skórę, Ophthatherapy Vol. 6/Nr 2(22)/2019 (s. 65-68).
- Poradnik Zespół Suchego Oka, Link
- Grabska-Liberek I., et al., Wytyczne Polskiego Towarzystwa Okulistycznego dotyczące diagnostyki i leczenie Zespołu Suchego Oka, 2017, s. 1 – 15.
* Materiał powstał we współpracy reklamowej z Bausch + Lomb.
** To jest wyrób medyczny. Używaj go zgodnie z instrukcją lub etykietą.
